صادر شدن سند معارض اکثرا در یک سری از شرایط به دلیل عدم توجه و اشتباهات رایج میان ماموران اداره ثبت رخ می دهد. در چنین شرایطی با توجه و در نظر‌گرفتن نیازها و وجود ضرورت، راه حل باطل گردیدن اسناد مالکیت در نظر‌گرفته می‌شود. در شرایطی ابطال سند مالکیت می تواند هم با صدورحکم دادگاه و همینطور خارج از تصمیم و حکم دادگاه نسبت به شرایط انجام شود.

ملکی که دارای سندی معارض می باشد یک نمونه از نمونه های مشابه ای است که این امکان برای آن فراهم است که بدون صدور رای دادگاه ابطال گردد. در شرایطی که مالک موخر الصدور تا پایان زمانی که برای آن مشخص‌گردیده دعوایی مطرح نکند، شخصی که مالک سند مقدم الصدور است با ارائه‌دادن گواهی عدم طرح دعوا می تواند نسبت به ابطال سند مالکیت موخر الصدور اقدامات لازم را انجام دهد. بعد از طی شدن مراحل قانونی روند انجام‌شده پرونده را به دفتر اسناد رسمی  اطلاع دهد. این امر یکی از مورد هایی می باشد که قانون به اداره ثبت اسناد و املاک این اجازه را می دهد که بدون صادر شدن حکم قضایی، سند مالکیت باطل شود.

مالک سند معارض

در یک ملکی که دارای تعارض در سند می‌باشد، سندی که اول صادر می گردد دارای اعتبار و وجه قانونی می باشد. سند دوم یا سند موخرنامعتبر و معارض شناخته می شود. در چنین شرایطی شخص که مالکیت ملک معارّض را دارد. پس در منظر قانون این حق و حقوق را دارد که دعوای تحت عنوان دعوای ابطال سند در دادگاه مطرح نماید. دادگاه بعد از بررسی های لازم و مورد در صورت تایید اشتباهی که در ثبت رخ داده با در نظر‌گرفتن مقررات آیین نامه دادرسی مدنی، حکمی برای تصحیح و اصلاح هر دو سند مقدم و موخر صادر می نماید.

تکلیف مالک سند مقدم در برابر مالک سند معارض

شخصی که مالک سند مقدم می باشد دارای یک سری حق و حقوق لازم و مشخص نسبت به مالک دوم یا موخر می باشد. در شرایطی که مالک سند مقدم الصدور تصمیم بر انجام معامله ای برای ملک خود که دارای سند معارض است داشته باشد باید از تمام قوانینی حقوقی که در این راستا تدوین شده باید تبعیت نماید. شخصی که مالکیت سند اصلی یا مقدم الصدور را دارد می تواند قبل از آنکه دادگاه رای نهایی را اعلام نماید برای فروش و معامله ملک معارض دار خود اقدام نماید.

در این موارد، دفاتر اسناد رسمی موظف هستند که در سند انتقالی قید نمایند که ملک دارای تعارض در سند است. به این ترتیب تا زمان حکم دادگاه، سند مالکیت جدیدی به نام مالک جدید صادر نخواهد شد. اگر مالک سند موخر الصدور پس از دو ماه از تاریخ ابلاغ طرح دعوا به دادگاه مراجعه ننماید، مالک سند مقدم می تواند با مراجعه به دادگاه، گواهی عدم طرح دعوا را دریافت کند و برای ادامه روند معامله به اداره ثبت ارائه دهد. در این مرحله و پس از ارسال گواهی عدم طرح دعوا، اداره ثبت اسناد وظیفه دارد، سند مالکیت موخر الصدور را ابطال نماید. چنانچه مالک ملکی که تعارض در سند دارد، پیش از صدور حکم دادگاه، معامله ای در خصوص ملک انجام دهد؛ و سپس دادگاه رای به ابطال سند مالکیت معارض صادر نماید، محکوم به پرداخت جزای نقدی معادل یک برابر بهای معامله خواهد شد.