در این مقاله روش های اصلی روش های اثبات مالکیت زمین روستایی را بررسی می کنیم. سند زمین روستایی نشان دهنده و ثابت کننده مالکیت شخصی بر روی زمین مد نظر است. یکی از پیچیده‌ترین دعاوی که در حوزه ملک و املاک مطرح می باشد، دعاوی مربوط به اثبات مالکیت زمین است. جهت طرح نمودن چنین دعوایی، فرد متقاضی می بایست با به همراه داشتن کلیه دلایل و مستندات مورد نیاز به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و دادخواستی مبنی بر اثبات مالکیت زمین ارائه دهد.
در حال حاضر مشکلی که بسیار رایج است و افراد بسیار زیادی در آن درگیر هستند، مسئله اثبات مالکیت زمین روستایی است. چراکه گاها دیده‌شده‌است که فردی با زور و اجبار اقدام به گرفتن‌زمین روستایی فرد دیگری‌نموده و یا اینکه دو نفر بر سر مالکیت یک زمین با یکدیگر اختلاف دارند. در چنین شرایطی مراجع قضایی می تواند به این پرونده ها ورود پیدا کند.
منظور از اثبات مالکیت زمین روستایی چیست؟
به‌طورکلی اینگونه می توان ادعا‌کرد که روش های بسیار متنوعی جهت اثبات مالکیت زمین روستایی وجود دارد. اما در مسیر اثبات مالکیت زمین یکسری پیچیدگی‌ها و سختی ها وجود دارد. از مهم ترین چالش‌ها، مشخص کردن مرزهای دقیق زمین روستایی است. با توجه به این مسئله که اسناد و مدارک مربوط به زمین های روستایی از زمان قدیم به صورت دقیق مشخص نشده‌اند، بررسی و کشف دقیق جزئیات زمین ها از چالش های بسیار پیچیده‌و‌سخت می باشد. منظور از مالکیت زمین در واقع نوعی ارتباط است که میان شخص و ملک وجود دارد. بدین شکل که هرگاه ملکی به مالکیت فردی در می آید، دیگر افراد نمی توانند در آن ملک هیچ گونه دخالتی داشته باشند.
مهمترین دلیل جهت اثبات مالکیت زمین روستایی، ارائه سند رسمی آن زمین است. سند زمین روستایی نشان دهنده و ثابت کننده مالکیت شخصی بر روی زمین مد نظر است. به همین دلیل هرگاه که نیاز به اثبات مالکیت زمین روستایی باشد، می بایست مالک سند زمین را ارائه دهد تا بتواند بدین شکل مالکیت خود را نسبت به آن اعلام کند. اسناد مالکیت به طور کلی به دو دسته تقسیم بندی می شوند: رسمی و عادی.
اسناد رسمی از اعتبار بسیار زیادی نسبت به دیگر اسناد برخوردار می باشند، این اسناد قدرت اجرایی بسیار بالایی دارند و به راحتی نمی‌توان آنها را جعل نمود. از سوی دیگر مسئله مهمی که وجود دارد، این است که بعضی از زمین های روستایی هیچگونه سند رسمی ندارند. ارائه نمودن یک سند معتبر برای آنها یکی دیگر از چالش‌‌های‌پیچیده در این مسیر است. اثبات مالکیت ملک بدون سند نیاز به مراجعه به مراجع قضایی معتبر دارد و باید از وکلای ملکی متخصص کمک گرفته‌شود تا آنها بتوانند با استفاده از دانش و اطلاعاتی که در طول پرونده های مشابه به دست آورده‌اند، مشکلات حقوقی موکلین را حل‌نمایند.
روش های اثبات مالکیت زمین روستایی
هرگاه که فردی درگیر دعاوی اثبات مالکیت زمین روستایی می شود، می بایست بتواند مالکیت خود را نسبت به ملک مدنظر اعلام نماید. برای انجام این کار هم چندین روش مختلف وجود دارد که می توان از طریق آنها اقدامات لازم را انجام داد. برخی از مهمترین آنها عبارت است از:
1- مبایعه نامه:
روش دیگر اثبات مالکیت زمین روستایی، استفاده از مبایعه نامه عادی می باشد. اگر فردی ملکی را در تصرف داشته و فرد دیگر با ارائه مبایعه نامه ادعا کند که ملک به شکل قانونی به او فروخته شده است، قادر است با طرح دعوای اثبات مالکیت و همچنین ارائه مبایعه نامه عادی خود، مالکیتش را نسبت به ملک مدنظر به اثبات برساند.
2-شهادت شهود:
جهت اثبات مالکیت زمین روستایی، می توان از شهادت شهود هم استفاده کرد. با توجه به این مسئله که اثبات از طریق سند، قانونی تر و معتبرتر است، اما نمی توان از ارزش اثباتی شاهدان غافل شد. هرگاه که امکان اثبات مالکیت از طریق روش های دیگر وجود نداشته باشد، می توان از شهادت شهود استفاده کرده و بدین شکل مالکیت خود را نسبت به مال ثابت نمود. با این حال چیزی که مهم است این است که شهادت هر فردی اعتبار ندارد. شخص شاهد باید صادق باشد و تمام خصوصیات و شرایط لازم در رابطه با شاهد را دارا باشد.
3-اثبات از طریق اسناد و مدارک معتبر:
مهمترین روش اثبات مالکیت زمین روستایی، ارائه اسناد و مدارک معتبر است. بر اساس قانون، املاک باید در دفاتر اسناد رسمی به ثبت رسانده شوند. از این رو دولت تنها کسی را مالک یک ملک می‌داند، که مال به نام او ثبت شده باشد. برای همین یکی از روش های اثبات مالکیت زمین روستایی، استفاده از اسناد رسمی یا عادی می باشد.
4-اماره ید یا تصرف:
یکی از اصلی ترین روش ها برای اثبات مالکیت زمین روستایی، اماره ید یا تصرف است. منظور از اماره تصرف این است که فردی که مالی را در اختیار دارد و مانند مالک با آن رفتار می کند، مالک آن محسوب می شود. مگر آنکه خلاف آن به اثبات برسد. بر اساس قانون، تصرف به عنوان مالکیت دلیل بر مالکیت است مگر اینکه خلاف آن ثابت گردد. این به این معنا است که اگر ثابت شود تصرف ملک توسط یک فرد غاصبانه است، تصرف او باطل می شود و دیگر نمی تواند دلیلی برای مالکیت او باشد. همچنین فردی که به عنوان امین یا نماینده دیگری مالی را در تصرف دارد، به عنوان مالک آن محسوب می شود.
مدارک لازم جهت اثبات مالکیت زمین روستایی
جهت اثبات مالکیت زمین روستایی نیاز است یکسری اسناد و مدارک ارائه گردد. در یک توضیح کامل اینگونه می توان گفت که باید نسخه اصلی سند یا قرارداد نسخه اصلی از رسید پرداخت وجه ارائه گردد. همچنین وجود شاهد نیز برای شهادت واجب و ضروری است. در یک توضیح دیگر اینگونه می توان گفت که سند رسمی مهمترین مدرک جهت اثبات مالکیت زمین روستایی است.
بدین شکل بعضی افراد بدون ثبت رسمی و مراجعه به دفاتر اسناد رسمی فقط اقدام به نگارش یک قرارداد میان خود می کنند و ملک مورد نظر را مورد معامله قرار می دهند و در این شرایط ملاک اصلی قرارداد منعقد شده میان هر یک از طرفین است. فردی که از چنین قرارداد معتبری برخوردار است، می تواند آن را به دادگاه ارائه نمایند و رای آن را به سود خود تغییر دهد. در این شرایط نیز باید صحت و درستی قرارداد به اثبات برسد و حتما نیز مورد تایید دادگاه واقع گردد. این روش جهت اثبات مالکیت با قولنامه است.
چگونگی طرح دعاوی اثبات مالکیت زمین بدون سند
همان گونه که پیش تر اشاره شد، یکی از پیچیده ترین دعاوی که در زمینه املاک در دادگاه ها مطرح می باشد، دعاوی اثبات مالکیت زمین روستایی است. مسئله مهمی که می بایست به آن توجه شود این است که شخص خواهان باید تمام مدارکی که نشان دهنده مالکیت و یا تصرف او در ملک مدنظر است را ضمیمه دادخواست کند. پس از مرحله احراز مالکیت خواهان، دادگاه خوانده را ملزم به رفع تصرف از ملک مورد نظر می نماید و این مورد را در حکم صادره بیان نموده تا از بروز هرگونه اختلافات احتمالی دیگر جلوگیری نماید.
در دادگاه در مورد اختلافات ثبتی و مالکیتی املاکی که هنوز به شکل رسمی به ثبت نرسیده اند، بهتر است همواره از خدمات حقوقی وکیل اثبات مالکیت ملک یعنی وکیل صاحب دانش و تجربه فراوان برخوردار شوید. دادگاه در نهایت پس از انجام بررسی های کارشناسی و با توجه به دلایل و مستندات شخص متقاضی، از جمله تصرف ملک، مبایعه نامه عادی و شهادت شهود در مورد مالکیت خواهان اقدام به صدور رای می کند.
بسیار دیده شده است که دو یا چند نفر بر سر مالکیت ملکی دچار اختلاف نظر می شوند. هر یک از این افراد با ذکر نمودن دلایل مشخصی، مدعی مالکیت ملک می شوند. اما اینکه کدام یک در حقیقت مالک شناخته می شوند، امری است که تشخیص آن در صلاحیت دادگاه خواهد بود. دادگاه نیز پس از ملاحظه مدارک موجود و یا از طریق ارجاع امر به کارشناس اقدام به صدور رای در این مورد خواهد نمود. در کل هر فردی که ادعای مالکیت دارد باید اسناد و یا دلایل محکم و قانونی ارائه دهد. این اسناد و دلایل عبارتند از :
- هر نوع مدرک و سند مبنی بر احراز مالکیت
- سابقه سکونت یا ید و تصرف
- شاهد
- قرارداد
- ارث نامه
- اخذ به شفعه
کلام آخر
در این مقاله در خصوص اثبات مالکیت زمین روستایی و همچنین روش های مختلف اثبات مالکیت، مطالب جامعی را در اختیارتان قرار دایم. همان گونه که اشاره کردیم، جهت اثبات مالکیت زمین روستایی می توان از راه هایی نظیر ارائه اسناد معتبر و قانونی، ارائه مبایعه نامه، شهادت شهود و اماره ید یا تصرف استفاده کرد. تمامی روش های ذکر شده جهت اثبات مالکیت هر ملک و زمینی قابل استفاده هستند. امیدواریم مطالب ارائه شده مفید واقع گردد. خواهشمندم پس از اتمام مطالعه، نظریات خود را برایمان کامنت کنید. همچنین جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. آزاده قورچیان وکیل پایه یک دادگستری
