در این مقاله به بررسی مفهوم اقاله قرارداد ملک، شرایط صحت و آثار اقاله قرارداد می پردازیم با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید. اقاله قرارداد تراضی دو طرف عقد است بر انحلال و زوال عقد و آثار آن در آینده. مفهوم عامیانه‌اقاله این است که طرفین قرارداد با هم جلسه ای بگذارند و به صورت شفاهی یا کتبی قرارداد را بر هم بزنند اقاله با اراده‌یکی از طرفین قرارداد ممکن نیست.
اقاله قرارداد دعوای مالی یا غیر مالی:
اقاله قرارداد ملک، دعوی مالی است و نیاز به تقدیم دادخواست با پرداخت هزینه دادرسی مطابق دعاوی مالی خواهد داشت.
اصر عقد اقاله
- وجود عقد نخست؛ در توضیح این مطلب باید گفت که اقاله، عقد دوم محسوب می‌شود که موضوع آن از بین رفتن عقد نخست با تراضی(توافق) طرفین است. بنابراین یکی از عناصر عقد اقاله، وجود عقد نخست است.
- عقد نخست باید از عقود لازمه باشد یا از یک طرف لازم باشد.
- تراضی؛ اسقاط تعهدات ناشی از عقد نخست به تراضی(از طریق توافق) در عقد دوم لازم است.
شرایط صحت اقاله عبارتند از:
- قصد و رضای طرفین
- اهلیت دو طرف
- معلوم و معین بودن موضوع اقاله
قصد و رضاى طرفین:
هنگامى که دو طرف عقد براى انحلال قرارداد و عقد به توافق برسند، اقاله واقع مى‌شود؛ مشروط به آن که وسیله‌اى برای اعلام اراده و دلالت بر قصد دو طرف وجود داشته باشد که ممکن است وسیله اعلام اراده، لفظ باشد و دو طرف، به صورت صریح یا ضمنى اراده خود را بیان کنند یا این که وسیله اعلام اراده، فعل باشد.
بنابراین معامله را مى‌توان به معاطات نیز اقاله کرد؛ بدین گونه که فرد به قصد فسخ مبیع را رد کند و طرف مقابل او نیز ثمن را به همین قصد پس بدهد. در این صورت، معامله به صورت معاطات اقاله مى‌شود و حتى اگر فرد پشیمان از معامله، از طرف مقابل خود بخواهد که معامله را اقاله کند و طرف مقابل نیز خواست او را بپذیرد، باز هم اقاله واقع شده است.
اهلیت دو طرف:
دو طرف در هنگام اقاله باید اهلیت داشته باشند؛ زیرا آن دو مى‌خواهند در اموال خود تصرف کنند و تصرف در اموال در صورتى صحیح است که آن دو اهلیت تصرف داشته باشند.
معلوم و معین بودن موضوع اقاله:
دو طرف معامله باید معلوم کنند که کدام معامله را مى‌خواهند اقاله کنند یا اگر مى‌خواهند برخى از مبیع مورد معامله را اقاله کنند، باید آن را نشان دهند؛ زیرا اگر اقاله کردن مقدارى از مبیع، به جهالت و ابهام انجامد، اقاله مقدارى از مبیع را نمى‌توان صحیح دانست.
آیا اقاله عقد است؟
در رابطه با ماهیت اقاله قرارداد ملک بین حقوقدانان اختلاف است. قانون مدنی آن را تفاسخ و یکی از اسباب سقوط تعهدات می داند به نظر می رسد به دلیل تراضی در اقاله قرارداد ملک و رعایت تمامی شرایط صحت یک معامله در آن، اقاله قرارداد ملک یک عقد نامعین محسوب می شود و یکی از سه سبب اصلی انحلال قرارداد در کنار خیارات و انفساخ (انحلال قهری قرارداد) است.
قابلیت انتقال اقاله به ورثه:
اقاله یا تفاسخ از آنجا که از نام آن پیداست نیاز به اراده دو طرف داردکه این دو اراده تنها و فقط توسط طرفین عقد اعمال خواهدشد، بنابراین اگر یکی از آنها در اقاله قرارداد ملک فوت کنداز انجا که به ارث نمی رسد ورثه حق اعمال نخواهند داشت.
آثار اقاله قرارداد ملک کدام است؟
وقتی اقاله قرارداد ملک واقع شود، تعهدات قبلی دو طرف ساقط می شود و دیگر امکان الزام به انجام تعهدات قرار دادی وجود ندارد. برای مثال اگر طی قرارداد مبایعه نامه، یک دستگاه آپارتمان میان دو نفر مورد معامله قرار می گیرد، حتی اگر وجهی بعنوان ثمن معامله رد و بدل شده باشد، باز هم خریدار و فروشنده می توانند قرارداد را اقاله کرده و توافقات را برهم بزنند و حتی ممکن است خسارتی هم شرط شود.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. آزاده قورچیان وکیل پایه یک دادگستری
نکات اقاله قرارداد :
نکته: باید گفت که اقاله، عقد دوم محسوب می‌شود که موضوع آن از بین رفتن عقد نخست با تراضی (توافق) طرفین است بنابراین یکی از عناصر عقد اقاله، وجود عقد لازم و صحیح نخست است.
نکته دیگر اینکه نباید اقاله را با فسخ یکی بدانیم، زیرا حق فسخ، حقی است که برای یک طرف و آن هم دارنده ی آن بوجود می آید اما در اقاله دو طرف باید برنکته دیگر اینکه نباید اقاله را با فسخ یکی بدانیم، زیرا حق فسخ، حقی است که برای یک طرف و آن هم دارنده ی آن بوجود می آید اما در اقاله دو طرف باید برای از بین بردن و فسخ توافق کنند.
مستثنیات اقاله نامه و عقود اقاله‌ناپذیر:
1- نکاح:
نکاح از جمله عقودى است که اقاله نمى‌پذیرد؛ چرا که بر هم زدن عقد نکاح سبب خاصى را مى‌طلبد و بنا بر اجماع و نصوص خاص، نکاح را با اقاله دو طرف نمى‌توان برهم زد.
2- ضمان:
هنگامى که ضمان را موجب نقل ذمه به ذمه بدانیم، با ورود ضامن، دین از ذمه مضمون‌عنه (فرد ضمانت‌شده) به ذمه ضامن منتقل مى‌شود و هنگامى که ذمه ضامن مشغول شود، مشکل مى‌توان پذیرفت که دو طرف (ضامن و مضمون‌عنه) با اقاله عقد ضمان، حق و دین انتقال داده‌شده (به ذمه ضامن) را دوباره بتوانند به ذمه مضمون‌عنه منتقل کنند.
3. وقف:
گفته شده که وقف نیز از شمار عقود اقاله‌ناپذیر است و دو طرف عقد نمى‌توانند با رضایت یکدیگر آن را اقاله کنند.
4. ایقاع:
ایقاع را نمى‌توان اقاله کرد.زیرا ایقاع به اراده یک طرف پدید مى‌آید؛ در حالى که اقاله نیازمند اراده دو طرف است و بنابراین چیزى که با اراده یک طرف به وجود مى‌آید، چگونه مى‌تواند با اراده دو طرف زایل شود و پایان پذیرد.
5- اقاله اقرار و اخبار:
اِخبار و از جمله اقرار نیز همانند ایقاع با اراده یک نفر و در واقع با یک اراده به وجود مى‌آید و همان ایراد پیشین بدان وارد مى‌شود. از سوى دیگر، اقرار اِخبار است و نه انشاء. بنابراین اقرارکننده چیزى را به وجود نمى‌آورد تا بتوان آن را اقاله کرد. چرا که وى از امری پنهانى خبر مى‌دهد و گفته‌هایش دلالت بر آن دارد. در مورد اخبار نیز چنین است. بنابراین اخبار و اقرار را نیز نمى‌توان اقاله کرد. جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. آزاده قورچیان وکیل پایه یک دادگستری
