راهنمای خلع ید، شرایط و مدارک لازم خلع ید
اگر فردی ملکی را تصاحب کند برای خلع ید متصرف چه راهکاری وجود دارد؟
در صورتی که خانه یا ملکی که متعلق به یک فرد است توسط دیگری تصرف شده باشد، مالک می‌تواند با ارائه سند رسمی ملک درخواست خلع ید را مطرح کرده و به صورت قانونی متجاوز را از ملکش بیرون کند.
همچنین بدون داشتن سند رسمی ملک هم امکان مطرح کردن دعوای خلع ید در دادگاه و گرفتن رضایت قاضی وجود دارد. برای طرح دعواهای ملکی مانند خلع ید لازم است که شرایط و مراحلی که در این باره وجود دارد را بشناسید.
با ما همراه باشید تا هر آنچه در رابطه با خلع ید لازم است را برای شما شرح دهیم.
برخی از انواع خلع ید:
- خلع ید امانی
- خلع ید غاصبانه
- خلع ید مشاعی
در ادامه هر کدام را توضیح داده ایم
خلع ید امانی
در این حالت مالک و طرف مقابل یک قرارداد را برای مدت مشخصی منعقد کرده‌اند؛ و پس از پایان قرارداد باید فردی که ملک و… را به امانت گرفته آن را به صاحبش برگرداند. با توجه به اینکه قراردادهای امانی جنبه حقوقی دارند، در صورت عدم تسلیم خانه، مالک می‌تواند علیه طرف مقابل دعوا خلع ید امانی را تنظیم کند.
اگر زمان مشخصی برای قرارداد امانی در نظر گرفته نشده باشد، مالک تنها در صورتی که مطالبه ملک صورت گرفته باشد می‌تواند دعوا خلع ید امانی را مطرح کند.
خلع ید غاصبانه
در خلع ید غاصبانه بین مالک و فردی که ملک را غصب کرده قراردادی وجود ندارد؛ بنابراین مالک برای طرح دعوا باید غیرقانونی بودن تصرف ملک توسط طرف مقابل را به دادگاه ثابت کند. همچنین در این روش باید مالک سند رسمی ملک را برای اثبات مالکیت و طرح دعوا ارائه کند، تا دادگاه رسیدگی به پرونده خلع ید را در دستور کارش قرار دهد.
خلع ید مشاعی
در صورتی که مال مشاع توسط یک یا چند نفر از شرکا مورد غصب قرار گرفته باشد، سایر نفرات می‌توانند علیه آنها دعوای خلع ید را مطرح می‌کند. دادگاه به درخواست خلع ید رسیدگی می‌کند و مال مشاع را از افرادی که آن را غصب کرده‌اند پس می‌گیرد.
رسیدگی به دعوای خلع ید در دادگاه چگونه است؟
طبق ماده قانونی خلع ید این دعوا جزء دعاوی غیرمنقول محسوب می‌شود و تنها دادگاه صلاحیت رسیدگی به آن را دارد. مراحلی که دادگاه به این دعوا رسیدگی می‌کند عبارت است از:
- احراز مالکیت خواهان از طریق سند رسمی ارائه شده برای ملک
- تشخیص غیرقانونی و مشروع نبودن تصرف خوانده ملک
- تحقیق محلی و اعزام کارشناس جهت بررسی اینکه خوانده در ملک مورد مالکیت خواهان سکونت دارد یا خیر
- اثبات مشروعیت سکونت در ملک توسط خوانده
- صدور حکم خلع ید در صورت عدم مقبول مشروعیت سکونت خوانده در محل
مدارک لازم برای خلع ید متصرف
پیش از اقدام به طرح دادخواست خلع ید به دادگاه، باید مدارک کامل باشد؛ باید مدارک زیر را آماده کرده و به دادگاه ارائه کنید.
- تصویر سند مالکیت خانه یا زمین
- کارت ملی و شناسنامه به منظور احراز هویت مالک
- حضور شاهدان و مطلعان برای شهادت درباره مالکیت ملک (در صورت وجود)
- ارائه درخواست دریافت نظر کارشناس
- ارائه مدارک تحقیقات منطقه‌ای و محلی (در صورت نیاز دادگاه)
- معاینه محلی توسط کارشناس و ارائه نظر کارشناس
- شماره پرونده ثبت شده سند
- کارت عابر بانک به جهت پرداخت هزینه دادگاه و دادخواست (در صورت اثبات مالکیتِ مالک اصلی، در مراحل بعد مبلغ دادگاه و هزینه های انجام شده، از متصرف دریافت می‌شود)
- سایر دلایل و مواردی که به اثبات مالکیت فرد در دادگاه کمک می‌کند.
با توجه به تمامی موارد گفته شده فرد متقاضی باید پیش ازاقدام به طرح دعوای خلع ید، عنوان دادخواست خود را در سامانه ابلاغ الکترونیکی (سیستم ثنا) ثبت‌نام خود را انجام داده و بعد اقدام به اقامه دعوای خلع ید کنند.
چند نکته در خصوص خلع ید
- خلع ید یک دعوای کاملا حقوقی است و امکان طرح این دعوا در دادسرا وجود ندارد.
- جهت ارایه دادخواست خلع ید اصل سند مالکیت الزامی بوده و یا خواهان دعوای خلع ید باید مالکیت خود را در ابتدا اثبات کند.
- در مورد مستاجر، دعوای خلع ید نمی توان مطرح کرد و دعوای تخلیه ید در این مورد مطرح می شود.
- شورای حل اختلاف تنها می‌تواند به دعاوی کمتر از ۲۰ میلیون تومان رسیدگی کند، بنابراین برای طرح دعوای خلع ید لازم است که فرد به دادگاه مراجعه کند.
- پس از اخذ حکم خلع ید خواهان به بخش اجرای احکام مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه علیه هر متصرف می کند.
- در مواردی که هیچ قراردادی بین مالک و متصرف وجود ندارد دعوای خلع ید مطرح می شود.
- دعوای خلع ید دعوای غیرمالی است و هزینه دادرسی آن هزینه دادرسی یک دعوا غیرمالی است.
- علاوه بر فردی که مالک خانه، زمین و… است، کسی که در منافع آن شریک است نیز می‌تواند طرح دعوای خلع ید را مطرح کند.
- خلع ید یک دعوای حقوقی است که مالک یک مال غیر منقول آن را به طرفیت متصرف غیرقانونی ملک خود مطرح می کند و از دادگاه می خواهد که به تصرف غیرمجاز متصرف پایان داده و ملک را از تصرف او خارج کرد و به مالک قانونی آن تحویل می دهد.
- دعوای خلع ید به دعاوی تخلیه ید و رفع تصرف عدوانی شباهت دارد ولی با آنها متفاوت است.
- هم‌زمان با طرح دعوای خلع ید مالک می‌تواند برای الزام به پرداخت اجرت‌المثل ایام تصرف با توجه به نظر کارشناسی اقدام کند.
- در صورتی که ملک موضوع دعوای اثبات مالکیت ملک در تصرف شخص دیگری باشد، مدعی می تواند دعوای اثبات مالکیت و خلع ید را توأمان مطرح نماید .
درصورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر درمورد مسائل خود دارید می توانید با ما تماس بگیرید.